آیا باید یوحنا ۷:۵۳–۸:۱۱ در متن کتاب مقدس گنجانده شود؟

آیا باید یوحنا ۷:۵۳–۸:۱۱ (ماجرای زن زناکار) در متن کتاب مقدس گنجانده شود؟

این مقاله به بررسی عمیق و دقیق یکی از پرسش‌های مهم در زمینه نسخه‌شناسی عهد جدید می‌پردازد: آیا ماجرای زن زناکار در یوحنا ۷:۵۳–۸:۱۱، که در طول تاریخ الهیات و تفسیر کتاب مقدس تأثیرگذار بوده است، بخشی اصلی از انجیل یوحنا بوده یا بعداً به آن افزوده شده است؟ با استفاده از شواهد نسخه‌شناختی خارجی و بررسی‌های زبانی و محتوایی داخلی، این مقاله تحلیل جامعی از اصالت این بخش ارائه می‌دهد. نویسنده تلاش کرده ام  با ارزیابی نقش احتمالی کاتبان و سنت‌های مذهبی در انتقال و افزودن این متن، نظریه‌های مختلف را مطرح کرده و سعی می کنم بین تاریخ کلیسایی و شواهد دست‌نویس‌ها پلی را ایجاد کنم. مقاله به مخاطبان این امکان را می‌دهد که نه تنها با چالش‌های نسخه‌شناسی این بخش آشنا شوند، بلکه با نگاهی انتقادی به تأثیر این ماجرا بر درک تعالیم عیسی و جایگاه آن در متون مقدس بپردازند.

بخشی از انجیل یوحنا به نام “ماجرای زن زناکار” (یوحنا ۷:۵۳–۸:۱۱) به موضوعی مورد بحث تبدیل شده است. در این روایت، کاتبان و فریسیان به قصد امتحان کردن عیسی، زنی را که در زنا گرفتار شده است به او می‌آورند و از او می‌خواهند که درباره مجازات او تصمیم بگیرد. این بخش در نسخه‌های قدیمی مثل  (Textus Receptus) وجود دارد و در ترجمه‌هایی مانند نسخه کینگ جیمز نیز گنجانده شده است، (همچنین تمام ترجمه های فارسی )  بنابراین بسیاری از ایمانداران آن را به عنوان بخشی از کتاب مقدس می‌پذیرند. این داستان برای بسیاری از آنها، به ویژه کسانی که به دنبال بخشش هستند، ارزشمند و تداعی کننده فیض عیسی برای گناهکاران است، زیرا پیام آن این است که حتی بزرگ‌ترین گناهان هم می‌توانند با توبه حقیقی بخشیده شوند. جمله معروف «من هم تو را محکوم نمی‌کنم» (۸:۱۱) برای هر شخص مسیح بسیار زیبا و محترم است زیرا روزی خود مخاطب این کلمات عیسی بوده است.

با این حال، برخی از ترجمه‌های جدید این بخش را در پرانتز قرار می‌دهند (همچون هزاره نو و ترجمه مژده اما ترجمه قدیم حتی آیه ۵۳ فصل ۷ را نیز حذف کرده و تمامیت متنی که محور بحث ماست را با پرانتز مشخص نکرده)  و توضیح می‌دهند که «قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی این بخش را شامل نمی‌شوند». این تغییر ممکن است باعث نگرانی یا اعتراض شود، زیرا به نظر می‌رسد که به متون مقدس تغییراتی وارد می‌شود. در حقیقت، این اقدام نتیجه تلاش برای برخورد دقیق‌تر و علمی‌تر با متن‌های مقدس است (علمی که در مقاله ای دیگر به آن پرداخته ام تخت عنوان نقد متنی) شواهد نشان می‌دهد که این بخش احتمالاً بخشی از نسخه اصلی انجیل یوحنا نبوده است.

شواهد بیرونی

قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی عهد جدید یونانی تقریباً به طور قطعی از حذف ماجرای زن زناکار  حمایت می‌کنند. تنها دو پاپیروس از این بخش از انجیل یوحنا باقی مانده است P66 قرن دوم و P75 اوایل قرن سوم (در مقاله جدا با جزئیات بیشتری به این دو نسخه بسیار مهم خواهم پرداخت).  هیچ یک از این دو شاهد اولیه شامل “ماجرای زن زناکار” نمی شوند به زبانی ساده، داستان زن زناکار در هیچ کدام از این دو نسخه ما که قدیمی ترین شهادت های موجود از انجیل یوحنا هستند این داستان ذکر نشده است. دو نسخه اولیه ما که با حروف بزرگ نوشته شده اند، کداکس بسیار معروف سینای [1]א وکداکس واتیکان [2]B، نیز این روایت را ندارند. با وجود اینکه نسخه‌های حروف بزرگ که متعلق به قرن پنجم هستند نیز   A و C، برگه‌هایی که شامل این بخش از یوحنا بودند را از دست داده‌اند )این بخش از انجیل یوحنا نیز در این نسخه ها وجود ندارد)  با توجه به تناسب عمومی تعداد حروف در هر خط و خطوط در هر ستون، می‌توان محاسبه کرد که این نسخه‌ها فضای کافی برای درج “ماجرای زن زناکار” بر روی برگه‌های گم‌شده نداشته‌اند. این بخش همچنین از دیگر نسخه‌های ماجسکول (یعنی نسخه های با حروف بزرگ یونانی  و مینسکول ( حروف کوچک یونانی) شامل L N T W Δ Θ Ψ 0141 33 157 1241 1333[3] 1424 و نسخه‌های باستانی غایب است[4]

برخی از نسخه‌هایی که شامل “ماجرای زن زناکار” هستند (مانند E Λ S 28 و چندین نسخه) این بخش را با ستاره‌ها یا علامت‌های “اوبلی[5]” علامت‌گذاری کرده‌اند، که علامت‌هایی هستند که گاهی اوقات توسط کاتبان باستانی برای نشان دادن احتمال اضافه‌شدن بخش به متن استفاده می‌شد. نسخه مینسکول 1 این بخش را در انتهای انجیل یوحنا قرار داده و توضیحات طولانی‌ای ارائه داده که توضیح می‌دهد کاتب این بخش را از موقعیت عادی خود پس از یوحنا ۷:۵۲ حذف کرده است، زیرا در نسخه‌های باستانی یا نوشته‌های پدران کلیسا مانند یوحنا زرین دهان، سیریل اسکندریه، یا تئودور مپسوستیا وجود نداشته است. تقریباً پنجاه و هشت نسخه شامل “ماجرای زن زناکار” هستند، اما آن را در مکان‌های دیگر در انجیل یوحنا یا حتی در انجیل دیگری قرار داده‌اند. به عنوان مثال، نسخه مینسکول ۲۲۵ آن را پس از یوحنا ۷:۳۶ قرار داده است. نسخه‌های خانواده [6]۱۳ متن را پس از لوقا ۲۱:۳۸ قرار می‌دهند. این جای‌گذاری‌های مختلف روایت، تصور اولیه‌ای از این که “ماجرای زن زناکار” به طور مستقل تغییر کرده است و برخی آن را به یوحنا و دیگران به لوقا نسبت داده‌اند، ایجاد می‌کند. اما این نظریه با دو مشکل مواجه است. اول، کریس کیت به تازگی شواهدی جمع‌آوری کرده است که نشان می‌دهد جای‌گذاری “ماجرای زن زناکار” در برخی از موقعیت‌های جایگزین آن به دلیل تأثیر قرائت‌های لکتنری[7] از اناجیل بوده است[8]. دوم، این موقعیت‌های جایگزین “ماجرای زن زناکار” تنها در نسخه‌هایی که به قرن دهم یا بعد از آن تعلق دارند، یافت می‌شود[9]

تنها نسخه خطی عهد جدید یونانی که پیش از قرن هفتم شامل “ماجرای زن زناکار” را در خود دارد، کداکس D [10]است که مربوط به قرن پنجم می‌باشد. با این حال، این نسخه ماجسکول به خاطر افزودن مطالب جدید به عهد جدید مشهور است (هرچند که هیچ‌یک از افزودنی‌های آن به اندازه PA طولانی نیست). برای مثال، کتاب اعمال رسولان در کدکس D تقریباً ۱۰ درصد طولانی‌تر از متن استاندارد است به دلیل مطالب اضافی. وجود این بخش تنها در این نسخه از میان تمام نسخه‌های ماجسکول بزرگ، این تصور را به وجود می‌آورد که این روایت ممکن است به صورت مستقل در گردش بوده و کاتب D یا یکی از اجداد آن تصمیم به افزودن آن به انجیل یوحنا گرفته است.

نسخه‌هایی که شامل “ماجرای زن زناکار” نیستند، از مناطق جغرافیایی مختلفی آمده‌اند. این بخش در برخی نسخه‌های قدیمی لاتین مانند a، f، l، و q غایب است. همچنین، این بخش در نسخه‌های شرقی از جمله سریانی (نسخه‌های سینائی و کورتونی از قرن سوم و چهارم، پشیتا از نیمه اول قرن پنجم و نسخه هارکلینی از سال ۶۱۶)، ارمنی، گرجی، و اسلاوونی غایب است. همچنین این بخش در نسخه‌های اولیه مصری از جمله نسخه‌های سحیدی، پروتو-بوهیری، بوهیری و قبطی نیز وجود ندارد. این توزیع جغرافیایی وسیع توسط متنی که در آثار پدران کلیسا در شرق و غرب یافت می‌شود، حمایت می‌شود. این بخش در متن عهد جدید استفاده شده توسط پدران یونانی کلیسا مانند اوریجن، وفات ۲۵۳ میلادی یوحنای زرین دهان وفات ۴۰۷ میلادی ، تئودور مپسوستیا، وفات ۴۲۸ میلادی سیریل اسکندریه، وقات ۴۸۸ میلادی  و همچنین در متن استفاده شده توسط پدران لاتین زبان همچون  ترتولیان وفات ۲۲۰ میلادی  و سیپریان، وقات ۲۵۸ میلادی وجود نداشته است.

قدیمی‌ترین پدر کلیسای شرق که به نسخه‌های خطی حاوی ماجرای زن زناکار اشاره کرده اند شامل ، دیودموس نابینا ، وفات ۳۹۸ میلادی به نظر می‌رسد هر چند پژوهشگران اطمینان ندارند[11] اولین پدران کلیسای لاتین که به ماجرای زن زناکار اشاره کرده‌اند شامل آمبروز، وفات ۳۸۴ میلادی جروم (ترجمه ولگات که توسط او در ۳۸۴ انجام شده، شامل این بخش در مکان سنتی آن بود

شواهد خارجی به طور قاطع علیه این که “ماجرای زن زناکار” بخش اصلی انجیل یوحنا باشد، رای می دهد. متزگر زمانی که گفت، شواهد برای این متن که در انجیل یوحنا نبوده است بسیار قوی است، برای غالب اساتید در مبحث نسخه های خطی حجت را تمام کرد، که این بخش نمی توانسته جزوی از انجیل یوحنا باشد[12]

شواهد داخلی

غیاب “ماجرای زن زناکار” در قدیمی‌ترین نسخه‌های انجیل یوحنا به قدری قوی است که تنها شواهد داخلی بسیار قوی می‌توانند توازن شواهد را به نفع گنجاندن این روایت در انجیل تغییر دهند. با این حال، شواهد داخلی که به گنجاندن این بخش در انجیل یوحنا اشاره می کنند، بسیار ضعیف هستند. اکثر محققان بر این باورند که شواهد داخلی به طور قاطع نشان می‌دهند که این روایت در اصل بخشی از انجیل یوحنا نبوده است.

شواهد ذاتی

چندین ویژگی از “ماجرای زن زناکار” به نظر می‌رسد که با سبک معمول و نحو دستور زبان در انجیل یوحنا ناهماهنگ است. یکی از ویژگی‌های سبکی غیرعادی در این داستان تعداد زیاد افعال با پیشوند κατά است. شش فعل با این پیشوند در مجموع دوازده آیه وجود دارد[13]. با این حال، هیچ فعل با پیشوند κατά در خارج از این روایت در انجیل یوحنا یافت نمی‌شود. جان پانچ اشاره می‌کند که این موضوع «بدون شک عجیب» است اما پیشنهاد می‌کند که پیشوند به دلیل سیاق غیرمعمول مورد نیاز بوده و برای انتقال «شدت رخدادها» ضروری بوده است[14]

اگرچه انجیل یوحنا در جای دیگر به فریسیان اشاره دارد (۱۹ بار)، یوحنا ۸:۳ تنها جایی است که به «کاتبان» اشاره می‌شود. مخالفان عیسی در انجیل یوحنا معمولاً به عنوان فریسیان یا «رؤسای کاهنان و فریسیان» توصیف می‌شوند (یوحنا ۷:۳۲؛ ۱۱:۴۷، ۵۷؛ ۱۸:۳). عبارت «کاتبان و فریسیان» به نظر می‌رسد که از یکی از اناجیل هم نظر قرض گرفته شده است[15]. این‌ها تنها دو نمونه از چندین ویژگی سبکی هستند که در انجیل یوحنا در رابطه با این روایت غیرمعمول به نظر می‌رسند.

پانچ استدلال می‌کند که بررسی تنها تفاوت‌های “ماجرای زن زناکار” با باقی انجیل یوحنا بدون توجه به شباهت‌های آن‌ها، متدولوژی ضعیفی است که ممکن است به نتایج نادرست منجر شود و او به درستی بر این نکته تاکید می‌کند. با این حال، نیمی از مثال‌های پانچ درباره ویژگی‌های یوحانی در این روایت مانند استفاده از واژه διδάσκαλε، اشاره به موسی، و استفاده از اصطلاح γύναι در ندای مستقیم) ویژگی‌هایی هستند که او اعتراف می‌کند که به طور خاص به انجیل یوحنا تعلق ندارند

او دو مثال اصلی از ویژگی‌های منحصر به فرد انجیل یوحنا ارائه می‌دهد: یکی اشاره به سنگسار (در آیات ۸:۵۹، ۱۰:۳۲ و ۱۱:۸) و دیگری استفاده از عبارت μηκέτι ἁμάρτανε (در آیه ۵:۱۴). پانچ ادعا می‌کند که «اناجیل هم‌زمان پر از داستان‌های جنجالی و حتی اشاره به تمایل مخالفان عیسی به کشتن او هستند، اما تنها انجیل یوحنا است که به سنگسار اشاره می‌کند.[16]» اما این ادعا کمی اغراق‌آمیز است. اگرچه اناجیل هم‌زمان از فعل خاصی که در انجیل یوحنا برای سنگسار استفاده می‌شود (λιθάζω) استفاده نمی‌کنند، ولی به طور مکرر از فعل دیگری (λιθοβολέω) برای اشاره به سنگسار استفاده می‌کنند که در نسخه Septuagint (LXX) نیز برای همین منظور به کار می‌رفت[17]. در نهایت، تنها می‌توان گفت که PA از اصطلاح خاص یوحنا برای سنگسار استفاده کرده است، و این موضوع نیز با مسائل انتقادی متن پیچیده است و احتمالاً نسخه اصلی از فعل λιθοβολέω به جای λιθάζω استفاده می‌کرده است [18]

استفاده از عبارت μηκέτι ἁμάρτανε آیه ۸:۱۱ در ابتدای این روایت بسیار تأثیرگذار است، زیرا تنها مشابه این ساختار در انجیل یوحنا در آیه ۵:۱۵ دیده می‌شود. اما همان‌طور که در بررسی تفاوت‌ها باید به شباهت‌ها توجه کرد، در بررسی شباهت‌ها نیز باید به تفاوت‌ها توجه داشت. در نسخه‌های اولیه این روایت، عبارت «برو و از این پس دیگر گناه نکن» به صورت عجیبی تکراری است و با سبک انجیل یوحنا سازگار نیست. عبارت «از این پس (ἀπὸ τοῦ νῦν) در جای دیگری از انجیل یوحنا استفاده نشده و تکراری است به دلیل قید μηκέτι («دیگر که معادل نزدیک آن است[19]. این عبارت پیش‌نویسی فقط در اناجیل دیگر به ویژه در انجیل لوقا (۱:۴۸؛ ۵:۱۰؛ ۱۲:۵۲؛ ۲۲:۱۸، ۶۹؛ مقایسه با اعمال ۱۸:۶؛ دوم قرنتیان ۵:۱۶) یافت می‌شود.

موریس رابینسون نشان داده است که این روایت  از نظر واژگان، نحو و سبک با باقی انجیل یوحنا هماهنگی دارد. با این حال، لری هرتادو نشان داده است که وجود ویژگی‌های یوحانی در PA لزوماً به معنای نویسندگی یوحنا برای این بخش نیست. ویژگی‌های یوحانی در دیگر متون نیز ظاهر می‌شود، مانند P. Egerton 2، حتی اگر واضح باشد که یوحنا آن را ننوشته است. خوانندگان انجیل یوحنا که به شدت تحت تأثیر الهیات و سبک آن بودند، به طور طبیعی ویژگی‌های یوحانی را در نوشته‌های خود به نمایش می‌گذارند.

با اینکه بیشتر پژوهشگران قبول دارند که ماجرای زن زناکار بخشی از نسخه اصلی انجیل یوحنا نبوده است، بسیاری از آنان احتمال می‌دهند که این روایت مبتنی بر یک سنت تاریخی باشد. متزگر استدلال می‌کند که این داستان «تمام نشانه‌های حقیقت تاریخی» را دارد[20]. به نظر می‌رسد یوسبیوس (مورخ کلیسا)  از این داستان آگاه بوده، هرچند آن را به عنوان بخشی از انجیل یوحنا نمی‌دانسته و آن را به پاپیاس نسبت داده است: «و او [پاپیاس] داستان دیگری از زنی را روایت می‌کند که به خاطر گناهان بسیارش در حضور خداوند متهم شده بود، که در انجیل عبرانیان آمده است.[21]» یوسبیوس نمی‌گوید که پاپیاس این روایت را از انجیل عبرانیان گرفته است. ممکن است پاپیاس و انجیل عبرانیان این داستان را به طور مستقل از منابع قدیمی‌تری دریافت کرده باشند. یوسبیوس ادعای پاپیاس را که او این سنت‌ها را از همراهان رسولان دریافت کرده، نقل می‌کند. اشاره‌ای احتمالی به محتوای این داستان در انجیل کودکی های یعقوب ۱۵۰–[22]۲۰۰) و همچنین اشاره دیگری در P. Egerton 2 (اواسط قرن دوم) دیده می‌شود. اشاره‌ای روشن به این روایت در تفسیر دیدیموس نابینا (حدود ۳۳۱–۳۹۸) بر کتاب جامعه وجود دارد. دیدیموس ادعا می‌کند که این روایت «در برخی از اناجیل» موجود بوده است. این احتمالاً شامل انجیل عبرانیان و شاید انجیل یوحنا نیز می‌شود[23]

نتیجه گیری:

اگرچه داستان زن زناکار روایت بسیار تأثیرگذار و زیبایی است، قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود از عهد جدید یونانی این بخش را شامل نمی‌شوند. تنها نسخه یونانی پیش از قرن هشتم که این متن را در خود دارد، کودکس بیزا است که به دلیل افزودن مطالب جدید شهرت دارد. برخی از نسخه‌های متأخرتر که این داستان را دارند، آن را در مکان‌های دیگری در انجیل یوحنا یا حتی در انجیل لوقا قرار داده‌اند. این داستان دارای ویژگی‌هایی است که به نظر نمی‌رسد با سبک نوشتاری یوحنا همخوانی داشته باشد و همچنین به نظر می‌رسد که جریان روایت یوحنا را مختل می‌کند. با اینکه این روایت به وضوح قدیمی و احتمالاً تاریخی است، به نظر نمی‌رسد که بخشی اصلی از انجیل یوحنا بوده باشد. در آخر دیدگاه یکی از بنام ترین نسخه شناسان معاصر را با شما به اشتراک می گذارم: فیلیپ کامفورت در این باره می نویسد:

فرض من این است که نسخه محبوب داستان زن زناکار اولین بار توسط کاتب کداکس بیزا وارد متن شده است. دلیل اصلی این فرض، نه تنها قدیمی‌ترین نسخه موجود یونانی که این داستان را در خود دارد، بلکه تمایل کاتب بیزایی به افزودن مطالب بیشتر به متن است. به عنوان مثال، در کتاب اعمال رسولان، متن کودکس D حدود یک دهم از نسخه اسکندریه‌ای بزرگ‌تر است. به نظر می‌رسد که کاتب D علاقه زیادی به پر کردن شکاف‌های احتمالی در متن داشته است. شاید او باور داشت که روایت یوحنا نمونه‌ای از ترکیب رعایت شریعت و نشان دادن رحمت از سوی عیسی کم داشت، و بنابراین این داستان را اضافه کرد. یا شاید این داستان به این منظور افزوده شده که نشان دهد رهبران مذهبی همیشه سریعاً دیگران را قضاوت می‌کردند (یوحنا ۷:۵۱–۵۲)، در حالی که عیسی فقط طبق دستور پدر قضاوت می‌کرد (یوحنا ۳:۱۷؛ ۵:۲۲، ۳۰). همچنین ممکن است که کاتب D تصور کرده باشد که روایت چهارگانه‌ی انجیل بدون این داستان ناقص است و بنابراین آن را در هر جایی که مناسب دیده، وارد کرده است. مشخصاً، افزودن عبارت «و هر یک به خانه خود رفتند» در یوحنا ۷:۵۳ از ویژگی‌های خاص کاتب بیزایی است، زیرا او تقریباً اضافه‌ای مشابه  همین کلمات را در پایان اعمال ۵:۱۸ انجام داده است [24]

---

[1] Codex Sinaiticus

[2] Codex Vaticanus

[3] A later scribe added the PA on a blank page preceding the gospel of John. The inserted text was taken from lectionary 1755, a twelfth-century manuscript. See Maurice Robinson, “The Source of the Pericope Adulterae Insertion in GA 1333,” Evangelical Textual Criticism Blog, September 26, 2018, https://evangelicaltextualcriticism.blogspot.com/2018/09/maurice-robinson-source-of-pericope.html.

[4] Majuscules L and Δ leave blank spaces for the PA indicating that they were aware of its existence.

[5] Obeli علامت‌هایی که کاتبان باستانی برای نشان دادن متون مشکوک یا اضافی در نسخه‌های خطی به کار می‌بردند. این علامت‌ها به صورت خطوط افقی کوتاه بودند و معمولاً در حاشیه نسخه‌ها یا کنار متن نوشته می‌شدند تا به خوانندگان نشان دهند که متن مورد نظر ممکن است به صورت غیررسمی اضافه شده باشد یا به صحت آن شک وجود داشته باشد.

[6] نسخه‌های خانواده ۱۳: گروهی از نسخه‌های خطی که به دلیل شباهت‌های خاص در متن، ساختار و ویژگی‌های دیگر، به یکدیگر مرتبط شناخته می‌شوند و به خانواده ۱۳ نسبت داده می‌شوند. این گروه از نسخه‌ها معمولاً در متن‌های کتاب مقدس مشابهت‌هایی دارند و به دلیل این شباهت‌ها، محققان آن‌ها را به عنوان یک خانواده متنی دسته‌بندی می‌کنند.ی اضافه شده باشد یا به صحت آن شک وجود داشته باشد.

[7] لکتنری: نسخه‌های خطی یا کتاب‌هایی که شامل متون دینی خاصی برای خواندن در عبادات و مناسبت‌های مذهبی در طول سال هستند. این متون معمولاً شامل بخش‌هایی از کتاب مقدس به تفکیک روزها یا ایام خاص مذهبی، مانند روزهای تعطیل یا مراسم خاص، است و به منظور استفاده در خواندن‌های عمومی و فردی در مراسم‌های دینی طراحی شده‌اند.

[8] Keith, “The Initial Location of the Pericope Adulterae in Fourfold Tradition,” 222–31 (italics original). Robinson has suggested that all the relocations were due to lectionary influence (“Preliminary Observations Regarding the Pericope Adulterae Based upon Fresh Collations of Nearly All Continuous-Text Manuscripts and All Lectionary Manuscripts Containing the Passage,” Filologia Neotestamentaria 13 [2000], 45).

[9] Keith, “The Initial Location of the Pericope Adulterae in Fourfold Tradition,” 225.

[10] کداکس D نسخه‌ای از عهد جدید به زبان یونانی که به قرن پنجم تعلق دارد و به خاطر ویژگی‌های خاصش شناخته شده است. این نسخه، که به نام “کدکس وای” (Codex Bezae) نیز شناخته می‌شود، مشهور است به خاطر افزودن مطالب جدید و متفاوت به متن عهد جدید. برای مثال، در کتاب اعمال رسولان، کدکس D تقریباً ۱۰ درصد طولانی‌تر از متن‌های استاندارد است به دلیل مطالب اضافی.

کدکس D تنها نسخه خطی از عهد جدید پیش از قرن هفتم است که شامل “ماجرای زن زناکار”  می‌باشد. این امر باعث شده است که تصور شود این روایت ممکن است به صورت مستقل در گردش بوده و کاتب کداکس D (یا یکی از اجداد آن) آن را به انجیل یوحنا اضافه کرده است.

[11] Didymus claims that the account could be found “in certain Gospels,” by which he was likely referring to the gospel of John and the Gospel of the Hebrews also mentioned by Eusebius as containing this story. See Bart Ehrman, “Jesus and the Adulteress,” NTS 34 (1988): 24–44.

[12] Bruce Metzger, A Textual Commentary on the Greek New Testament, 2nd ed. (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1994), 187.

[13] The data related to internal evidence analyzed by John Punch and discussed here is derived from the form of the PA found in the double bracketed text of the UBS5. However, significant variation occurs in the text of the PA. An analysis of the internal evidence of von Soden’s μ⁵ and μ⁶ texts printed as the main text and marginal text respectively in Maurice Robinson and William Pierpont, eds., The New Testament in the Original Greek: Byzantine Textform (Southborough, MA: Chilton, 2005), 247–48 would yield significantly different results. For example, the μ⁵ text contains five κατά prefix verbs and the μ⁶ text contains three (with a total of four occurrences since one verb is used twice).

[14] John Punch, “The Piously Offensive Pericope Adulterae,” in The Pericope of the Adulteress in Contemporary Research, LNTS 551, eds. David Black and Jacob Cerone (London: Bloomsbury T&T Clark, 2016), 15.

[15] Matthew 5:20; 12:38; 23:2, 13, 15, 23, 25, 27, 29; Mark 2:16; Luke 5:21; 6:7; 11:53.

[16] Punch, “The Piously Offensive Pericope Adulterae,” 17

[17] See Matthew 21:35; 23:37; Luke 13:34; and the variant reading in Mark 12:4.

[18] The preferred text in Robinson and Pierpont uses λιθοβολεῖσθαι, but the marginal text uses λιθάζειν. The earliest Greek manuscript of the PA, Codex D, uses λιθάζω, but even earlier Latin manuscripts were based on a Greek text that used λιθοβολέω (a k). Internal evidence is difficult to assess. One could argue that λιθάζω is the more difficult reading also since the LXX text to which the scribes and Pharisees referred (Deut. 22:21) used λιθοβολέω and since the later verb more closely approximates the expression used in 8:7. On the other hand, one could argue that an attentive scribe later noticed John’s preference for λιθάζω and conformed the PA to John’s style after its incorporation into the Gospel of John.

[19] Punch’s claim that the PA contains Johannine symbolism and dualism are unpersuasive. The arguments that the PA contains Johannine irony and a Johannine aside are stronger (“Piously Offensive Pericope Adulterae,” 19–20).

[20] Metzger, Textual Commentary, 188

[21] Eusebius, Eccl. Hist. 3.39.10. This was at least how Rufinus interpreted the statement. In his Latin translation of Eusebius, Rufinus identified this woman accused of many sins as “an adulterous woman, who was accused by the Jews before the Lord.” See Knust, “ ‘Taking Away From,’ ” 66.

[22] Protevangelium of James 16:3

[23] See Bart Ehrman, “Jesus and the Adulteress,” NTS 34 (1988): 24–44.

[24] Philip W. Comfort, New Testament Text and Translation Commentary: Commentary on the Variant Readings of the Ancient New Testament Manuscripts and How They Relate to the Major English Translations (Carol Stream, IL: Tyndale House Publishers, Inc., 2008), 286.